RI&E in de Bouw: 7 praktische tips voor een veiligere werkomgeving

Waarom is er speciaal een RI&E voor de bouw?

Valgevaar, zware machines en tijdsdruk. Veel voorkomende risico’s in de bouwsector. Dan hebben we het nog niet eens over al die onderaannemers die allemaal hun eigen werkwijze hanteren.

‍

De bouw is geen standaard kantooromgeving en dat zie je ook terug in de aanwezige risico’s. Elk project is anders, maar één ding is hetzelfde: veiligheid moet in de bouw echt je topprioriteit zijn.

Om die reden is een RI&E (Risico-Inventarisatie en -Evaluatie) verplicht. Vaak voelt het voor veel bedrijven nog altijd als een administratieve last. Je hebt nu eenmaal dat vinkje nodig voor de inspectie. Het blijft eeuwig zonde als je zo naar je RI&E blijft kijken. Als je het slim aanpakt, helpt een RI&E je niet alleen om te voldoen aan alle regels, maar het helpt ook écht om veiliger te werken.

In dit blog laten we zien hoe je veiliger kunt gaan werken, met een concrete aanpak die echt werkt in de bouwsector.

Bij een ‘standaard’ RI&E schiet je in de bouwsector vaak tekort. Er wordt namelijk op hoogte gewerkt, met machines en met externe partijen. Een aanpak die volledig is afgestemd op deze sector is echt noodzakelijk.

De cijfers liegen er helaas ook niet om:

• In 2023 waren er volgens het CBS ongeveer 6.000 arbeidsongevallen in de bouw met vier of meer dagen verzuim.
• In 2021 meldden 196.000 werknemers in Nederland een arbeidsongeval; in de bouw was het aandeel verzuimongevallen bovengemiddeld hoog.

Daar komen in de bouw nog eens hele andere aspecten bij kijken. Als je geen goede en correcte RI&E kunt overleggen kan het je duur komen te staan. Denk hierbij aan:

• Boetes tot wel €4.500 per overtreding voor het ontbreken van een actuele RI&E
• Boetes voor een niet actueel plan van aanpak tot wel  €3.000 per overtreding
• Aansprakelijkheid bij letsel of schade 
• Stil leggen van de werkzaamheden
• Reputatieschade richting opdrachtgever
• Niet voldoen aan verzekeringsvoorwaarden (zie ook ons recente blog artikel "verzekerd zijn begint met een waterdichte RI&E")

‍

Veilig werken begint bij goed inzicht. Een goede RI&E vormt hiervoor de juiste basis.

Wat hoort er in een RI&E Bouw te staan?

Een RI&E in de bouw moet de risico’s in kaart brengen die specifiek zijn voor jouw werkomgeving. Belangrijker nog, per risico moet duidelijk weergegeven zijn hoe je het risico beheerst.

In de bouwsector kun je aan de volgende thema’s denken:

1. Valgevaar (steigers, daken, ladders)
2. Werken met gevaarlijke machines (graafmachines, hijskranen)
3. Werken met gevaarlijke stoffen (zoals kwartsstof of PUR-lijmen)
4. De inrichting van de werkplek (struikelgevaar, bewegingsruimte)
5. Het hebben van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) in gebruik en beschikbaarheid
6. De (hoge) werkdruk en communicatie op locatie
7. De samenwerking met onderaannemers en zzp’ers

Ook moet je voldoen aan alle relevante wet- en regelgeving, zoals de Arbowet, het Arbobesluit en eventuele aanvullende eisen vanuit de branche of cao.

Uiteraard helpen we je graag een handje op weg. Een handig vertrekpunt is het branche-RI&E-instrument voor de bouwsector

‍

Een praktisch stappenplan voor het opstellen van je RI&E bouw

Je wilt natuurlijk bij het opstellen van je RI&E niets vergeten. Met dit praktische stappenplan breng je de risico’s systematisch in kaart. Daarbij voldoe je ook aan de wettelijke eisen die gesteld worden.

1. Bepaal de scope

• Wat neem je allemaal mee in je RI&E: de projectlocaties, tijdelijke werkplekken, onderaannemers?
• Wie voert de RI&E uit? Doe je dit helemaal intern of met externe ondersteuning?
• Maak gebruik van handige digitale systemen voor overzicht en borging, zoals het systeem van ISO2HANDLE.

2. Inventariseer de risico’s per bouwfase

• Begin helemaal aan het begin, bij de voorbereiding (werkvoorbereiding, logistiek).
• Vervolgens kijk je goed naar de uitvoeringsfase.
• En als laatste naar de afrondingsfase, dan wel oplevering.

Gebruik voor het inventariseren van de risico’s checklists, observaties, toolbox-meetings en ga je medewerkers interviewen om alle aanwezige risico’s écht boven water te krijgen. De mensen op de vloer zien en weten alles.

3. Analyseer en weeg de risico’s goed af

• Hoe groot is de kans dat iets misgaat?
• Wat is exact de impact als het misgaat?
• En welke risico’s vragen om directe actie en hebben prioriteit?

4. Stel een plan van aanpak op.

In dit plan van aanpak ga je per risico een paar zaken bepalen. Welke maatregelen zijn er nodig per risico? Wie is verantwoordelijk voor welk risico? En wanneer moeten de maatregelen getroffen zijn?

Je kunt hiervoor ook ons artikel ‘Hoe maak je een plan van aanpak voor je RI&E’ lezen.

5. Toets je RI&E

Heb je meer dan 25 medewerkers in dienst dan moet je de RI&E laten toetsen. Laat een kerndeskundige of gecertificeerde arbodienst met je meekijken. Het toetsen doe je niet alleen vanwege de gestelde regels, maar ook om eventuele blinde vlekken te voorkomen.

6. Zorg voor een goede uitvoering én communicatie

• Maak je afspraken concreet in werkinstructies en toolboxen.
• Communiceer helder en duidelijk over de te nemen maatregelen.
• Zorg voor zichtbare veiligheidsinstructies op locatie(s).

Wij hebben hier recent ook een artikel over geschreven, deze vindt je hier: 10 tips om de RI&E te laten leven op de werkvloer.

7. Houd je RI&E actueel

•  Zijn er nieuwe projecten of werkmethodes ingevoerd? Pas dan direct je RI&E aan.
• Zorg dat je evaluatiemoment vastlegt, dit kan jaarlijks of per project.

Wil jij graag meer weten over risico-inventarisatie op de werkvloer? Lees vooral ons uitgebreide blog.

Veelgemaakte fouten in de bouw, zo voorkom je ze

Een RI&E is geen invuloefening, maar een wettelijke verplichting en daarnaast een belangrijk instrument voor een veilige werkomgeving. Toch gaat het nog vaak mis. We hebben een paar veelgemaakte fouten voor je opgesomd:

• Er is geen plan van aanpak. Risico’s benoemen zonder er acties aan te koppelen is gewoonweg zinloos
• De mensen op de werkvloer worden er niet bij betrokken. Het wordt een papieren RI&E zonder input van monteurs en uitvoerders. Er wordt geen rekening gehouden met hoe het in werkelijkheid is.
• De gemaakte RI&E verdwijnt in de la. Pas als er iets gebeurt, wordt ’ie erbij gepakt. Dan is het vaak te laat.
• De risico’s zijn verouderd. Door gebruik van nieuwe technieken en materialen veranderen de risico’s? Check met enige regelmaat of je RI&E nog klopt.

Met een digitale oplossing houd je voortaan grip en overzicht. Geen losse documenten, geen achterhaalde lijstjes. Alles duidelijk en gestructureerd.

De kracht van continu verbeteren

Een goede RI&E is nu eenmaal geen eenmalige actie. Het is onderdeel van een continu proces, zeker in de bouw. De omstandigheden kunnen in de bouw per project en per dag verschillen.

‍

Door periodiek je risico’s te bekijken en leerpunten van incidenten of bijna-ongelukken mee te nemen in je RI&E, werk je stap voor stap aan een veilige werkomgeving.

‍

Plan dus structurele evaluatiemomenten in en betrek hierbij altijd de mensen op de werkvloer. Zij signaleren vaak als eerste waar het knelt. Doordat je veiligheid gaat benaderen als een vast onderdeel van je bedrijfsvoering, zul je echt verschil gaan maken op de werkvloer.

Veilig werken begint bij goed inzicht

Een RI&E die volledig is afgestemd op de bouwsector maakt het werk veiliger, overzichtelijker én toekomstbestendiger.

‍

Een RI&E hoeft ook helemaal niet ingewikkeld te zijn. Met de juiste aanpak, én een praktisch hulpmiddel, voldoe je aan de regels én werk je veiliger.

‍

Onze oplossing voor de RI&E in de bouw bekijken? Plan vrijblijvend een korte demo in met een van onze experts of neem vrijblijvend contact met ons op.